Zacht solderen

 is een techniek die wordt uitgevoerd met een soldeerbout of een soldeerbrander bij een temperatuur die lager is dan 450 °C.  Deze techniek wordt gebruikt bij het solderen van leidingwerk, elektronica, printplaten, dakgoten, lijstwerk.

Belangrijke kenmerken:
- De werktemperatuur is lager dan 450°C.
- Zacht soldeer is niet sterk.
- Een zacht gesoldeerde verbinding kan niet tegen hoge druk.
- De opening tussen de te verbinden onderdelen worden gevuld door een capillaire werking.
- De te verbinden onderdelen hoeven niet van hetzelfde materiaal te zijn.
- Na het solderen mag de verbinding niet warmer worden dan 100°C.

Bij zacht solderen wordt er gebruik gemaakt van soldeertin en een vloeimiddel. Er zijn twee soorten soldeertin, loodhoudende en loodvrije. Bij consumenten goederen wordt gebruik gemaakt van loodvrije soldeertin. Dit is bepaald door een Europese richtlijn sinds 1 Juli 2006. Loodhoudend soldeertin wordt enkel nog gebruikt door bijvoorbeeld installateurs, voor  het solderen van zinken dakgoten en andere constructie doeleinden. Het voordeel van loodhoudend soldeertin is dat hoe meer lood er gebruikt wordt in het tin, de smelttemperatuur lager word. De optimale soldeer temperatuur voor loodhoudend soldeertin is tussen de 315 tot 345°C en 360 - 370°C voor loodvrije soldeertin.

Vloeimiddelen zijn in een pasta of in een vloeistof verkrijgbaar.  Je gebruikt een vloeimiddel om de oxidatie die vrijkomt bij het solderen te reduceren en om het soldeertin mooi te laten vloeien. Je hebt zuurvrije en zuurhoudende FLUX. Zuurvrije vloeimiddelen worden toegepast bij het solderen van waterleidingen, elektronica, printplaten etc.. Dit omdat zuurhoudende vloeimiddelen bij het niet goed schoonmaken van het soldeeroppervlak corrosie veroorzaakt. Bij het solderen van elektronica en in de elektrotechniek, wordt doorgaans soldeerdraad met een harskern toegepast.

Hardsolderen 

Hard solderen ook wel braseren genaamd, is een soldeer techniek die je gebruikt bij een temperatuur boven de 450°C. Deze techniek wordt gebruikt bij het solderen van sieraden, leidingwerk, koelinstallaties, fietsen, metalen frames, vliegtuigtechniek, motoren, uitlaten, flenzen etc. en verschillende metalen die niet gelast kunnen worden.

Hoe werkt het hardsolderen?

Bij verschillende metalen moet zilversoldeer worden toegepast met voldoende percentage zilver. Voor koper-koperverbindingen gebruikt men minimaal 5% Ag, bij koper-messing minimaal 15% Ag en bij koper-staal minimaal 30% Ag.

Om bij solderen een 100% doorgevloeide verbinding te verkrijgen moet op de volgende wijze te werk worden gegaan:

• Controleer de juiste passing; de ruimte tussen de buis en de sok moet zodanig zijn (spleetbreedte tussen 0,05 en 0,2 mm en max. 0,5 mm) dat tijdens het solderen een “capillaire” werking optreedt. Die capillaire werking maakt het mogelijk dat ook in verticale verbindingen het vloeibare soldeer als het ware omhoog gezogen wordt. Deze noodzakelijke ruimte wordt bepaald door het metaal waaruit de verbinding bestaat (koper-staal, koper-koper of koper-messing). Dit is het resultaat van solderen zonder “capillaire” werking

• Maak de soldeerverbinding schoon en vetvrij.

• Kies het juiste soldeermateriaal (bijvoorbeeld een soldeerstaaf met 3-5% zilvergehalte voor koper-koper verbindingen).

• Kies de juiste soldeerbrander (acetyleenbranders horen met A gemerkt te zijn en propaanbranders met P). Deze branders behoren ook geschikt te zijn voor zuurstof.

• Zorg voor een juiste vlaminstelling, bijvoorbeeld voor kleine leiding-diameters tot een dikte van 7/8” acetyleenbrander nr. 2 met voordruk zuurstof van 2 bar en voordruk acetyleen van 0,1 bar. Een neutrale tot licht carburerende vlam voorkomt verbranding van het metaal.

• Zeer belangrijk tijdens het hardsolderen is het beschermen van de binnenzijde van de buis tegen verbranding door de aanwezige zuurstof. Ter voorkoming hiervan zul je ervoor moeten zorgen dat er een constante stroom droge stikstof door de buis stroomt, het zogenaamde inert gas. De juiste hoeveelheid kan het beste gecontroleerd worden met een vochtige rug van de hand. Slechts een lichte afkoeling moet dan merkbaar zijn, meer niet, anders koelt de stikstof de leiding teveel af.

• Blijf tijdens het verhitten van de verbinding de vlam op het werkstuk richten en afhankelijk van de verkleuring van donkerrood naar lichtrood met de vlam een terugtrekkende beweging maken, zonder het contact met de verbinding te verbreken.

• De juiste soldeertemperatuur wordt met behulp van het soldeerstaafje getest (denk aan de wijze hoe een zachtsoldeerverbinding wordt gemaakt). Smelt het staafje niet met de vlam af.Als er een soldeerverbinding gemaakt moet worden tussen twee verschillende metalen, of de soldeertemperatuur van een verbinding met 3-5% zilver is te hoog (bijvoorbeeld componenten zoals regelaars), zal er gesoldeerd moeten worden met een hoger zilvergehalte, bijvoorbeeld 30% Ag. Soldeerstaafjes met dit gehalte aan zilver bevatten geen fosfor dat kan dienen als vloeimiddel. Er zal dus een apart toe te voegen middel gebruikt moeten worden. Dit kan in poeder- of pastavorm zijn. Welk van beide typen gebruikt wordt zal bepaald worden door de leidingdiameter.

Soldeermethode tabel